|
ΝΕΑ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΨΩΦΙΔΑ
Αξιολογώντας την ιστορία και τα μνημεία της πολιτιστικής κληρονομιάς της
αρχαίας Ψωφίδας, τα δημόσια κτίρια, τα τείχη, τους ναούς, το θέατρο, τα νομίσματα,
αλλά και τις ιστορικές μαρτυρίες για τους μύθους και τους χρησμούς που αφορούν
την πόλη, εύλογα γεννάται το ερώτημα ποιες ήσαν οι αξίες που δημιούργησαν τον
αρχαίο πολιτισμό στην περιοχή. Και το ερώτημα επικεντρώνεται στις αξίες, γιατί
αυτές αποτελούν την ψυχή κάθε πολιτισμού.
Βέβαια οι αρχαίοι Έλληνες όταν αναφέρονταν σε αυτό που αποκαλούμε
σήμερα αξίες, χρησιμοποιούσαν τον όρο «αρετές». Αλλά και ο όρος αυτός είχε
μεγάλη σημασιολογική ευρύτητα. Έτσι «αρετή» θεωρούνταν κατά την ηρωική
περίοδο η ανδρεία, η αριστοκρατική καταγωγή και αργότερα η αξιοσύνη και η
ικανότητα, αλλά και η ηθική ποιότητα (ευσέβεια, σωφροσύνη, δικαιοσύνη, κ.λπ.),
ενώ ο Πρωταγόρας εισήγαγε τον όρο πολιτική αρετή. Γενικά όμως ο όρος δηλώνει
την γενική αξιολογική ικανότητα ενός ατόμου.
Οι σοφιστές αντιλαμβάνονταν την αρετή ως ικανότητα που οδηγεί στην
επιτυχία, σαν κάτι ενδεικτικό της αξίας του ατόμου, που ωστόσο δεν σχετίζεται με
την ηθική. Σχετικοποιώντας εντούτοις την αρετή, συνέβαλαν στην κρίση και την
σύγχυση των αξιών που παρατηρείται στην Αθήνα από την κλασσική εποχή και μετά.
Σε αντίθεση με τους σοφιστές ήρθε ο Σωκράτης, που υποστήριζε ότι η αρετή
έχει γενική και διαχρονική ισχύ και αξία, αποκτάται με την γνώση και πρέπει να
αποτελεί συνειδητή ποιότητα του ατόμου και καρπό ελεύθερης επιλογής.
Ο Αριστοτέλης θεωρεί τις αρετές μεσότητες, καταστάσεις και ενέργειες του
ανθρώπου που δεν ξεφεύγουν από το μέτρο και βρίσκονται μεταξύ έλλειψης και
υπερβολής. Για την απόκτηση τους δε, χρειάζεται ηθικός αγώνα και άσκηση. Πρώτος
αυτός μάλιστα διαχώρισε τις αρετές σε ηθικές και διανοητικές (σοφία, σύνεση,
φρόνηση).
|
